Twórczość Powrót

Lata 60-te

W programie studiów (1957 – 1963) nauczanie fotografii traktowane było tylko jako pomocnicza metoda przy projektowaniu grafiki i szkła, jednak fotografia zainteresowała Natalię LL głębiej jako niezależna dziedzina twórczości, w której też zaczęła odnosić pierwsze większe sukcesy artystyczne. Artystka wspomina, że była wtedy zafascynowana lekturami Sartre’a, Kierkegaarda, Camusa i poetyką kina włoskiego. Zwróciła uwagę na fakt, że fotografia daje bardzo odmienne możliwości kształtowania wizualnego niż malarstwo i grafika: „Wydawało mi się, że fotografia umożliwia zmianę zwykłej banalnej rzeczywistości w niepowtarzalne i tajemnicze zdarzenie, fenomen. Na pewno moje działania fotograficzne były próbą odnalezienia niezwykłości, niecodzienności w otaczającym świecie. Było dla mnie fascynujące, że zdawałoby się wiarygodną fotografia niezwykłość tę pokazywała w sposób bardziej pełny i bezpośredni niż np. grafika i malarstwo. Fotografię, którą wtedy uprawiałam, nazwałabym egzystencjonalistyczną.”
Jej wczesne fotografie były głównie studiami portretowymi, wśród których było wiele zbliżeń twarzy.

1962

Udział w wystawach:
— Ogólnopolski Festiwal Fotografii Studenckiej, Toruń (I nagroda)
— Ogólnopolska Wystawa „Polska ’62”, Warszawa (fotografie)

1963

Praca dyplomowa w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych we Wrocławiu, zrealizowana w specjalności projektowania szkła, pod kierunkiem prof. Stanisława Dawskiego. Zostaje członkiem Związku Polskich Artystów Plastyków.

1964

Zostaje członkiem Związku Polskich Artystów Fotografików (ZPAF).
Zawiera związek małżeński z Andrzejem Lachowiczem.

1965

Udział w Okręgowej Wystawie Fotografii ZPAF, BWA Wrocław

1966

Udział w wystawach:
— III Międzynarodowa Wystawa Fotografii Artystycznej, CBWA Warszawa
— Ogólnopolska Wystawa Fotografii Użytkowej, CBWA Warszawa (nagroda)

1967

Wystawa indywidualna:
— Portret, Galeria MPiK, Wrocław

Udział w wystawach:
— Rzeźba w fotografii, CBWA Warszawa (nagroda)
— Ogólnopolska Wystawa Fotografii „One”, CBWA Warszawa (I nagroda)
— Von Glueck des Menschen, Berlin (fotografie)

1968

W okresie 1968—1969 rozwinęła poszukiwania w sferze „fotografii erotycznej” — m. in. pod wpływem lektur de Sade’a i Battaille’a. Wynikało to też z jej zniechęcenia do panujących mód artystycznych (abstrakcji lirycznej w malarstwie i ekspresyjnej figuralności w grafice), co stwarzało impuls do znajdywania poprzez sztukę nowych obszarów wizualnych i mentalnych. Fotografie „erotyczne”, które były głównie zbliżeniami fragmentów ciał, wyrażały poszukiwanie przez autorkę własnego „ja” i miały też ukazać nieprzekładalność odczucia intymnego kontaktu erotycznego.

Związanie się Natalii LL z nurtem sztuki neoawangardowej dokonało się w dużej mierze dzięki kontaktom z grupą artystów wrocławskich, którzy wówczas wypracowywali koncepcję „sztuki pojęciowej”, a przede wszystkim z Jerzym Rosołowiczem. Ważna była też znajomość z Jerzym Ludwińskim, który działał we Wrocławiu od r. 1967, prowadząc galerię „Pod Moną Lizą”, która stała się miejscem spotkań tej grupy.

W tym czasie nawiązała również bliższy kontakt ze Zbigniewem Dłubakiem, mieszkającym w Warszawie awangardowym artystą, znanym od lat czterdziestych z twórczości w dziedzinie fotografii i malarstwa. Okazją do tego była działalność Natalii LL w Radzie Artystycznej ZPAF, gdzie Dłubak od wielu lat pełnił ważne funkcje. W dalszych latach współpraca artystyczna ze Zbigniewem Dłubakiem oraz Andrzejem Lachowiczem odgrywała ważną rolę w twórczości Natalii LL.

Wystawa indywidualna:
— Fotoausstellung im Ilfot Dresden, Drezno

Udział w wystawach:
— Europhoto ’68, Monachium
— IV Zagreb Salon Internationale
de Photographie, Zagrzeb

1969

Wystawa indywidualna:
— Face Geography, Mücsarnok Museum, Budapeszt

Udział w wystawach:
— Foto Expo ’69, BWA Poznań
— Ogólnopolska wystawa młodej grafiki, BWA Poznań
— IV ogólnopolska wystawa grafiki, CBWA Warszawa
— Polish Photography, Sofia
— Polish Photography, Belgrad
— 29 International Photographic Salon of Japan, Tokio

opracował: Adam Sobota