Zastanawiając się nad swoją twórczością i próbując ją holistycznie określić, wydaje mi się, że były i są to poszukiwania kompletnego znaku, albo kompletnego słowa – klucza zaklinającego myśl lub ducha w świecie materii.
Takie były moje najważniejsze realizacje z pleneru w Osiekach w 1970. List gończy czy Fotografia Intymna (1971), Strefa Intymna (1972), Fotografia Konsumpcyjna (1972), instalacja Przestrzeń Wizyjna (1973) i wreszcie instalacja znakowo-słowno-akustyczna NATALIA! 7 silnia, czyli 1x2x3x4x5x6x7, co daje 5040 wariantów tego samego słowa jak: ATALIAN, TALIANA, ALIANAT, LIANATA itd. Te słowa i znaki miały ukazać „sztuczną” rzeczywistość sztuki. Metasztukę i Metarzeczywistość.
Na Biennale Sztuki w Paryżu (1973) przedstawiłam projekt NATALIA – PERMAFO. Był to zapis złożony z fotografii kobiety jedzącej parówki i banany. Była to próba odklejenia się od własnej osoby, wymyślenie jakiejś osoby przez pokazanie jej w codziennej, banalnej czynności. Do tego procederu nawiązują późniejsze realizacje: Rzeczy Ostateczne (1995), Anatomia Pokoju (1994), Przestrzeń Aluzyjna we Frauen Museum w Bonn (1995), TONIEMY, TO NIE MY, TO NIEMY (1998).
Komplikacja i wzajemna sprzeczność interesów ludzi była od wieków dla nich samych złowroga. Stan tej sprzeczności nasilił się w naszym czasie o tyle, że stała się ona (sprzeczność) złowroga dla świata. Dla istnienia Świata, bo nieliczne grupy wielkiego interesu politycznego lub ekonomicznego albo również nieliczne ugrupowania terrorystyczne są w stanie doprowadzić do Armagedonu. Intuicyjnie wyczuwam, że trzeba zakląć ten stan we właściwych słowach. Kilka czy kilkanaście tych słów – kompletnych – znaków już odszukałam idąc tropami Hildegarde von Bingen.
ULTIMA THULE – kraniec świata, wyspa położona na krańcach świata
ULTIMA RATIO – ostatni, decydujący środek (np. zastosowanie siły)
USQUE AD NAUSEAM – aż do mdłości, aż do obrzydzenia
USQUE AD FINEM – aż do końca
USQUE AD NECEM – na śmierć, aż do zabicia
APAGE, SATANAS! – idź przecz, szatanie
VADE RETRO SATANAS! – idź precz (ode mnie) szatanie
VAE SOLI – biada samotnemu
VAE VICTIS – biada zwyciężonym
VOLUCRES COELI – ptaki niebieskie
POST MORTEM – po śmierci
VANITAS VANITATUM ET OMNIA VANITAS – marność nad marnościami i wszystko marność.
Natalia LL
15 września 2002
„Kwartalnik Fotografia”, 2003, nr 13, Września